De onlangs overleden Wubbo Ockels - ik had een aantal maanden geleden nog een
interview met hem in de planning, maar dat is er dus niet meer van gekomen -
vind ik een mooi voorbeeld van iemand die volop voor de nieuwe economie ging.
Toen hij in 1985 als astronaut vanuit
de ruimte naar de aarde keek en zag hoe kwetsbaar deze was met z’n fragiele
rand blauwe lucht eromheen besefte hij meer dan ooit dat we zorgvuldig moeten
omgaan met onze planeet.
Hij heeft zich daarna ook voortdurend ingespannen om
dat besef bij mensen te laten doordringen en om duurzaamheid op de kaart te
zetten. Hij was een echte out-of-the-box denker en ging allerlei dwarsverbanden aan
met anderen en met technologische instituten om het een en ander op dit gebied te
verwezenlijken. Denk aan zijn laddermolen, superbus en natuurlijk de zonneauto.
Ze waren deze dagen volop in het nieuws.
Ook
heeft hij vlak voor zijn overlijden nog een laatste brief geschreven waarin hij
mensen oproept om een ander pad te kiezen, niet zo gericht op groei en alsmaar
meer verdienen, maar op medemenselijkheid, respect voor de natuur en de aarde,
zien dat we het daarmee en met elkaar moeten doen. Iedereen die zijn of haar
steentje bijdraagt en bewust voor ander gedrag kiest, hoe klein ook, draagt er
mede zorg voor dat de omslag naar een meer ecologische en menselijke
samenleving er komt. Zo simpel eigenlijk.
Maar tegelijkertijd ook zo flagrant in
tegenspraak met de heersende oude economie, waarbij veel elektrische apparaten,
zoals bijvoorbeeld mixers, printers en wasmachines, bewust zo worden gemaakt
dat hun levensduur beperkt is en deze bij een defect ook niet zo maar
gerepareerd kunnen worden. Een elektrische tandenborstel bijvoorbeeld kun je
niet zelf van een nieuwe oplaadbatterij voorzien, want deze is dicht gelijmd. Soms
worden er zelfs bewust zwakke plekken in een apparaat ingebouwd, zodat die het
eerder begeven en men vervolgens een geheel
nieuw apparaat moet kopen. Zo blijkt er in de printer bijvoorbeeld een teller
te zitten die na een vast aantal pagina’s het sein flikkeren geeft, waardoor
mensen denken dat ze een nieuwe toner moeten kopen. Helemaal niet nodig, want
daarna doet hij het gewoon weer.
Niet meer
intrappen in dat laatste zou ik zeggen, maar het is vooral hemeltergend hoe fabrikanten bewust hiermee manipuleren, alleen maar om hun eigen bankrekening
te spekken. Het leidt niet alleen tot een totaal onnodige verspilling van
kostbare grondstoffen en een extra belasting van het milieu, maar is vooral een
vorm van onfatsoen. Zo flagrant in tegenspraak met waar Wubbo Ockels voor
stond.
