Nieuwe versus oude economie

De  onlangs overleden Wubbo Ockels  - ik had een aantal maanden geleden nog een interview met hem in de planning, maar dat is er dus niet meer van gekomen - vind ik een mooi voorbeeld van iemand die volop voor de nieuwe economie ging. Toen hij in 1985 als astronaut vanuit de ruimte naar de aarde keek en zag hoe kwetsbaar deze was met z’n fragiele rand blauwe lucht eromheen besefte hij meer dan ooit dat we zorgvuldig moeten omgaan met onze planeet. 

Hij heeft zich daarna ook voortdurend ingespannen om dat besef bij mensen te laten doordringen en om duurzaamheid op de kaart te zetten. Hij was een echte out-of-the-box denker en ging allerlei dwarsverbanden aan met anderen en met technologische instituten om het een en ander op dit gebied te verwezenlijken. Denk aan zijn laddermolen, superbus en natuurlijk de zonneauto. Ze waren deze dagen volop in het nieuws.

Ook heeft hij vlak voor zijn overlijden nog een laatste brief geschreven waarin hij mensen oproept om een ander pad te kiezen, niet zo gericht op groei en alsmaar meer verdienen, maar op medemenselijkheid, respect voor de natuur en de aarde, zien dat we het daarmee en met elkaar moeten doen. Iedereen die zijn of haar steentje bijdraagt en bewust voor ander gedrag kiest, hoe klein ook, draagt er mede zorg voor dat de omslag naar een meer ecologische en menselijke samenleving er komt. Zo simpel eigenlijk.

Maar tegelijkertijd ook zo flagrant in tegenspraak met de heersende oude economie, waarbij veel elektrische apparaten, zoals bijvoorbeeld mixers, printers en wasmachines, bewust zo worden gemaakt dat hun levensduur beperkt is en deze bij een defect ook niet zo maar gerepareerd kunnen worden. Een elektrische tandenborstel bijvoorbeeld kun je niet zelf van een nieuwe oplaadbatterij voorzien, want deze is dicht gelijmd. Soms worden er zelfs bewust zwakke plekken in een apparaat ingebouwd, zodat die het eerder begeven en men vervolgens  een geheel nieuw apparaat moet kopen. Zo blijkt er in de printer bijvoorbeeld een teller te zitten die na een vast aantal pagina’s het sein flikkeren geeft, waardoor mensen denken dat ze een nieuwe toner moeten kopen. Helemaal niet nodig, want daarna doet hij het gewoon weer.

  

Niet meer intrappen in dat laatste zou ik zeggen, maar het is vooral hemeltergend hoe fabrikanten bewust hiermee manipuleren, alleen maar om hun eigen bankrekening te spekken. Het leidt niet alleen tot een totaal onnodige verspilling van kostbare grondstoffen en een extra belasting van het milieu, maar is vooral een vorm van onfatsoen. Zo flagrant in tegenspraak met waar Wubbo Ockels voor stond.