Slowbalisering

Slowbalisering  Ik vind het een mooie  term om het nieuwe jaar mee te beginnen.
De term is overigens niet van mij afkomstig, maar van trendwatcher Adjedj Bakas, die daarmee wil aangeven dat in de komende tijd veel een tandje langzamer zal gaan. Het alsmaar meer, meer en groter en het liefst de hele wereld willen veroveren, de tijd van globalisering, van mega-ondernemingen en voortdurende expansie is voorbij. Of liever gezegd: deze loopt op zijn laatste benen.
Daarvoor in de plaats is er een hang gekomen naar kleinschaligheid, naar lokale initiatieven waarin men samenwerkt of elkaar versterkt, naar de eigen mogelijkheden ontdekken en zelf met een goed idee aan de slag gaan. Zo worden er steeds meer  kleine, lokale bedrijfjes opgezet, waarbij men het nogal eens belangrijk vindt dat deze goed zijn voor mens, dier en de aarde. Maar ook de deel- ruil- en leenplatforms als Peerby, Airnb, Auto delen en Thuis afgehaald tieren welig. Al weet de overheid hier nog niet zo goed raad mee en ziet men deze aanvankelijk vooral als concurrentievervalsing.


Wat ook een grote vlucht heeft genomen is het zelf  verbouwen van groenten en fruit, al of niet samen met anderen of door middel van een gezamenlijk initiatief in de buurt. Daar lijkt inmiddels half Nederland mee bezig. Behalve dat je hierdoor minder met pesticiden en gesjoemel met voedsel te maken hebt, is een andere reden dat men weer meer verbonden wil zijn met de eigen streek of buurt. Behalve dat het leuk is om die te leren kennen, weet je dan tenminste ook met wie  of wat  je te maken hebt.


Dergelijke ontwikkelingen zijn te zien als een reactie op de almaar voortdurende schaalvergroting van de afgelopen jaren en van de vele voedselschandalen die hebben plaatsgevonden.
En natuurlijk hebben internet en alle moderne media hier ook mee te maken. Hierdoor kunnen mensen elkaar zowel online als offline veel sneller vinden. Ook kan men hierdoor veel gemakkelijker zelfstandig zijn of haar eigen weg vinden en zich verbinden met initiatieven en mogelijkheden, die men waardevol vindt. Er is een inmiddels groeiende groep die deze tijdgeest goed aanvoelt of hier mede zelf vorm aan geeft.




De andere kant van de medaille is dat er economisch waarschijnlijk een periode van krimp en stagnatie zal komen. Dat is niet gemakkelijk en zal voor velen waarschijnlijk ook pijnlijke gevolgen hebben, maar het biedt tevens de mogelijkheid om tot een menselijker maat te komen.
'Klein wordt het nieuw groot', wordt weleens gezegd. En eigenlijk zie je dat in meer of mindere mate ook al gebeuren. De kleinschalige initiatieven, bedrijfjes en winkels nemen toe, de landwinkels en boerenmarkten die streekprodukten verkopen worden druk bezocht, terwijl de grote ketens en warenhuizen in zwaar weer verkeren om maar eens een voorbeeld te noemen.




Slowbalisering, een lager tempo en meer aandacht voor wat  dichtbij en voorhanden is. Het zal even wennen zijn, maar ik probeer er zelf al meer naar te leven en er ook van te genieten. Dat lukt me trouwens niet altijd even goed, hoor. Zeker, omdat mijn werk behoorlijk is afgenomen. Maar zeg nu zelf: er zijn toch veel te veel tijdschriften. Ook daar kan een tandje minder geen kwaad.

De rituele dans van de zorgverzekeraars

In deze omvormings- en transitietijd verandert er veel en starten nogal wat mensen eigen initiatieven. In plaats van afhankelijk te zijn van de overheid en de politiek of te wachten tot deze met een nieuwe aanpak of visie komt, gaan mensen zelf aan het veranderen en  pionieren, vaak op die terreinen waarop ze al actief zijn. 
Een mooi voorbeeld daarvan is Buurtzorg, dat al een aantal jaar prima functioneert en waarbij de teams van verpleegkundigen geheel zelfstandig werken en daardoor veel dichter bij de cliënten staan en mede daardoor beter kunnen inschatten en aanvoelen wat deze werkelijk aan zorg nodig hebben. Buurtzorg is een groot succes en wordt zowel door de zorgontvangers als zorggevers erg gewaardeerd. Reden waarom de initiatiefnemer daarvan, Jos de Blok, nu met het initiatief komt voor één polis, waarin patiënten een belangrijke stem en grote keuzevrijheid krijgen.

De rituele dans die de zorgverzekeraars elk einde van het  jaar weer maken door eindeloos reclame te maken voor hun polis, terwijl ze onderling nauwelijks verschillen, kan daardoor ook komen te vervallen. Ik erger me in ieder geval altijd groen en geel aan dat ondoorzichtige oerwoud van allerlei vage beloftes en toezeggingen. Terwijl het er in de praktijk vooral op neerkomt dat als er meer toeters en bellen te vergeven zijn, daarvoor ook betaald moet worden. In die zin is het lood om oud ijzer. En hoeveel geld spenderen al die ziektekostenverzekeraars wel niet aan die hele hausse aan reclame, waarbij het nauwelijks om werkelijke verschillen gaat.  De patiënt of cliënt wordt er in ieder geval geen spat beter van. Sterker nog, deze ziet door de bomen het bos niet meer, want de verschillen zijn minimaal, maar kunnen voor de individuele patiënt  grote gevolgen hebben, omdat deze opeens  - als het erop aankomt - voor een bepaalde ingreep of arts niet verzekerd blijkt te zijn. Dat moet beter kunnen, dacht Jos de Blok: namelijk één polis voor iedereen voor hetzelfde bedrag en met meer keuzevrijheid voor de cliënt. Voordeel voor de zorgverleners is dat ze hierdoor minder last hebben van de enorme papierwinkel die met al die verschillende zorgverzekeraars gepaard gaat en ze weer aan hun kerntaak toekomen: het verlenen van zorg. De bedoeling is dat deze nieuwe zorgverzekering in 2017 ingaat.

Mooi is dat ook hoogleraar transitiekunde Jan Rotmans en econoom Marcel Canoy zich hieraan verbonden hebben om deze nieuwe opzet werkelijk mogelijk te maken. Dat soort dwarsverbanden zijn nodig om wezenlijke veranderingen te bewerkstelligen.